Stan Lee kan nooit worden vervangen
BIJWERKEN:De officiële doodsoorzaak van Stan Lee is onthuld
het overlijden van Stan Lee, 95 jaar, heeft de strip- en filmindustrie tot op het bot door elkaar zien schudden. Hij was een legende en er zal nooit meer iemand zijn zoals Stan.
In het begin van de jaren zestig was Lee bijna helemaal gestopt met strips, ontmoedigd door het gebrek aan succes dat hij ervoer bij het bedrijf dat toen Timely Comics heette. Het was de aanmoediging van zijn vrouw Joan die hem aan het schrijven hield, en in 1961 creëerden hij en Jack Kirby samen het superteam dat bekend staat als de Fantastische vier. Hoewel niemand het op dat moment wist, schreven ze geschiedenis. Slechts 60 jaar later, de kracht van het Marvel Cinematic Universe zelf - een grootbeeld kassa-moloch wereldwijd meer dan $ 15 miljard verdiend - staat als bewijs van de creativiteit van de grootste helden van Marvel; Stan Lee, Jack Kirby en Steve Ditko.
Verwant: Lees een pagina van Stan Lee's Doctor Strange filmscript uit de jaren 80
In juni van dit jaar,
- Deze pagina: dat maakte Stan Lee zo geweldig
- Volgende bladzijde: Waarom Stan Lee niet kan worden herhaald
Stan Lee's werk kan nooit worden geëvenaard in volume of invloed
Stan Lee was een van de meest productieve schrijvers in de stripgeschiedenis. Hij was volkomen, onwankelbaar toegewijd aan zijn vak; toen de stroomstoringen in New York in 1965 andere Marvel-schrijvers naar huis stuurden, ging hij bij kaarslicht schrijven. Het is bijna onmogelijk om erachter te komen hoeveel personages Lee heeft gemaakt; voor een deel is dat omdat hij een pionier was in een nieuwe benadering van het schrijven van strips, die bekend werd als de Marvel-methode. Dit hield in dat de schrijver en de kunstenaar zo nauw samenwerkten dat stripboekhistorici letterlijk tientallen jaren lang hebben gediscussieerd over wie de eer voor verschillende personages zou moeten krijgen. Waar je ook de grens trekt, het enige dat telt, is dat Lee tussen 1961 en 1964 helden creëerde (of co-creëerde) zoals de Fantastic Four, Mierenman en de wesp, de Hulk, Spider Man, Ijzeren man, Dokter Vreemd, de X-Men, Waaghals en de In mensen. In 1965 veranderde Lee echter zijn focus enigszins. De groei van het Marvel-universum vertraagde, waarbij Lee in plaats daarvan prioriteit gaf aan het bouwen van een samenhangend gedeeld universum, tot oprichting van relaties tussen de personages, zodat lezers zich zouden verhouden tot het Marvel-merk als geheel in plaats van tot een specifiek individu strips. Het is een model dat elke bioscoopbezoeker bekend zal zijn; het is dezelfde die Marvel Studios decennia later nam, in 2008, toen ze het Marvel Cinematic Universe lanceerden. Dus niet alleen creëerde Lee al deze geweldige Marvel-personages, maar hij vormde ook het idee van het gedeelde universum-model.
Lee's ontelbare superhelden houden stand omdat hij erop stond ze als op zichzelf staande personages te behandelen. Hij vertelde het verhaal van mannen die goden zouden zijn, gewone mensen die in een wereld van... superheldendom, en wiens persoonlijke strijd zo intiem de problemen weerspiegelde waarmee zijn lezers worstelden zich. Lee was net zo geïnteresseerd in Peter Parker als in Spider-Man, in Tony Stark als in Iron Man; hij vormde personages waarmee zijn lezers zich konden identificeren en die de lezer verder konden helpen op hun eigen morele reis.
Ondertussen, hoewel de hele samenleving de neiging had om het stripboekmedium af te wijzen, stond Lee erop het als iets belangrijks te beschouwen. Zoals hij uitlegde in een redactioneel artikel in Avengers #74, "Het lijkt mij dat een verhaal zonder boodschap, hoe subliminaal ook, is als een man zonder ziel."Hij negeerde Vietnam, de onrust op de campus, de burgerrechtenbeweging of de groeiende campagnes voor vrouwenrechten niet. In plaats daarvan durfde Lee verhalen te schrijven - en personages te ontwerpen - die op het snijvlak van sociale verandering stonden. Dat wordt het best geïllustreerd door Zwarte Panter. Het is onmogelijk om te overschatten hoe revolutionair deze held was toen hij zijn debuut maakte in 1966, twee jaar na het aannemen van de Civil Rights Act, waarbij veel staten zich verzetten tegen de drang naar gelijkheid. Lee waagde het om een zwarte superheld te maken die de gelijke was van de Fantastic Four, en wiens Afrikaanse natie over geavanceerde technologie beschikte die zelfs indruk maakte op Mr. Fantastic.
Verwant: Waarom het zo lang duurde om een Black Panther-film te maken
Strips zullen nooit zo groot (of een gemeenschap) zijn als toen Stan Lee regeerde
Stan Lee's strips hadden een unieke mate van zowel culturele relevantie als bekendheid, wat netjes wordt aangegeven door het feit dat zoveel van zijn personages vaste superheldenfranchises zijn geworden. Ironisch genoeg waren dit de strips die in de Amerikaanse cultuur werden opgenomen, hoewel de samenleving in de jaren '60 de stripboekboom met een zekere neerbuigendheid en minachting bekeek. Tegenwoordig zijn stripboeken een niche-industrie, ondersteund door een distributiemodel dat zich richt op geselecteerde retailers in plaats van op brede distributie. De Marvel Comics van 2018 staan stevig in de schaduw van Lee, en zo veel van hun nieuwe ideeën zijn echt "Legacy Heroes" die op zijn klassiekers riffen - personages als Thor van Jane Foster, Miles Morales' Ultimate Spider-Man, Ironheart of Nadia Pym's Wasp. De stripboekenindustrie anno 2018 wordt terecht gezien als belangrijk in termen van literaire verdienste, maar heeft in feite niet half zoveel culturele invloed als de boeken van Lee.
Wanneer raakte Marvel Comics de weg kwijt? Er zijn veel bredere contextuele veranderingen, maar het groeide allemaal naarmate het steeds meer afstand nam van Stan Lee. Lee's grillige stijl definieerde Marvel's merk en hij bouwde een gemeenschap van lezers om zich heen. Een Marvel-striplezer zijn betekende verwantschap voelen met Stan the Man, hem als een vriend beschouwen. Het betekende dat elke Marvel-fan voelde dat ze iets - nee, iemand - gemeen hadden. Ondertussen verwelkomde Lee anderen in de kudde. De tweede en derde generatie Marvel-schrijvers waren fans die waren opgegroeid met het lezen van Lee's boeken, en ze kwamen enthousiast om met hem samen te werken. Er was een gevoel waarin Marvel zich als een familie voelde, met Stan Lee als de 'man des huizes'. Onvermijdelijk, zoals de jaren voorbij en Lee raakte aanzienlijk minder betrokken bij de dagelijkse gang van zaken in Marvel Comics, dat gemeenschapsgevoel verminderd.
De trieste waarheid is dat de moderne stripboekenindustrie gewoon geen nieuwe Stan Lee kon creëren; een man die in zijn eentje een heel bedrijf definieert, die het publieke gezicht van stripboeken wordt en de gemeenschap om zich heen samentrekt. Zijn invloed kan nooit worden gedupliceerd.
Het verrassingspersonage van Eternals was onmogelijk voor Marvel om geheim te houden
Over de auteur