Elke sci-fi-film die de zandwormen van Dune heeft gekopieerd (en waarom)

Duin's zandwormen behoren tot de meest iconische sciencefictionmonsters die ooit zijn gemaakt en hebben verschillende wezens geïnspireerd in andere klassieke sci-fi-films. De roman van Frank Herbert uit 1965 Duin is een van de baanbrekende werken van het genre. In de roman reist Paul Atreides met zijn familie en de rest van House Atreides naar de woestijnplaneet Arrakis, ook wel bekend als Dune. Arrakis is de enige planeet in het hele universum die produceert de drugsmelange, bekend als het kruid, die veilige interstellaire navigatie mogelijk maakt.

De sleutel tot de productie van het kruid zijn zandwormen, die in de diepe woestijnen van Arrakis leven. In de roman van Herbert zijn de zandwormen enorm en groeien ze tot honderden meters lang. Hun lichamen zijn gesegmenteerd en gepantserd, en ze hebben scherpe, gebogen tanden. Zandwormen worden ook aanbeden door de Fremen, een van de volkeren van Arrakis, die ze "Makers" of "Shai Hulud." De Vrijmannen rijden af ​​en toe op de zandwormen als vervoermiddel, een vaardigheid die Paul moet leren meester.

Dune: waarom bestaat de film uit twee delen (waar eindigt deel 1?)

De zandwormen van Herbert zijn geïnspireerd op schatbewakende draken in Europese legendes zoals de draak in Beowulf. Net zoals draken hoofdbestanddelen van fantasiefilms zijn geworden, zijn zandwormen ook gebruikelijke referentiepunten geworden voor sci-fi-films. Hier zijn alle films met zandwormachtige wezens, te beginnen met de filmaanpassingen van Duin.

Duin (1984 & 2021)

De zandwormen in David Lynch's 1984 aanpassing van Duinzijn waar mensen aan denken als ze de term 'zandworm' horen. Lynch's film legt nauwkeurig de kolossale schaal van Shai-Hulud vast, evenals de dik gepantserde en gesegmenteerde huid. De zandwormen in deze versie van Duin hebben ook een trilaterale mond. Dit werd geïnspireerd door een illustratie van John Schoenherr, wiens werk Herbert bewonderde.

Terwijl Denis Villeneuve's versie van Duin pas in 2021 wordt uitgebracht, verschijnt de zandworm nog even in de trailer van de film. Uit wat de trailer laat zien, behoudt deze nieuwe iteratie van de zandworm de grootte en dik gepantserde huid van Lynch's versie. Het heeft echter een ronde mond gevuld met ringen met lange tanden, vergelijkbaar met filtervoeders. Villeneuve en zijn team naar verluidt een jaar bezig geweest met het perfectioneren van de zandworm tot in het kleinste detail, zodat ze het belang van de zandworm en zijn rol op Arrakis duidelijk begrijpen.

Keversap (1988)

Hoewel niet de centrale focus van Tim Burton's horrorkomedie, spelen zandwormen nog steeds een rol in: Keversap. Wanneer Barbara en Adam Maitland sterven, ontdekken ze dat ze bij het verlaten van hun huis terechtkomen in een gevaarlijke buitenaardse woestijn bevolkt door zandwormen. Het woestijnlandschap gecombineerd met buitenaardse zandwormen is een duidelijke knipoog naar Duin. Tijdens de climax van de film rijdt Barbara een zandworm het huis binnen in wat ook een verwijzing zou kunnen zijn naar de Fremen-praktijk van zandrijden.

Duin vs. Avatar is de Sci-Fi-filmstrijd van de jaren 2020: wie zal winnen?

Echter, Keversap's zandwormen verschillen sterk van die in Duin. Ze zijn veel kleiner en dunner, met haaienachtige vinnen en een slangachtige kop. Hun meest onderscheidende kenmerk is hun mond: wanneer een zandworm zijn mond opent, komt er een andere kop tevoorschijn. De dubbele koppen zijn een enorm verschil met Shai-Hulud, net als de kleurrijke vlekken en strepen die dit wezen markeren als absoluut in een Burton-film.

Het rijk slaat terug (1980)

Het is geen geheim dat Star Wars werd sterk beïnvloed door Duin. De woestijnplaneet Tatooine vertoont een duidelijke gelijkenis met Arrakis. Het kwaadaardige rijk is vergelijkbaar met het Imperium of het Galactische Padishah-rijk. Zelfs de Force kan worden vergeleken met de stem, een vocale techniek die door de Bene Gesserit wordt gebruikt om anderen te beheersen. Op basis van deze overeenkomsten is het geen wonder dat Star Wars zou ook inspiratie putten uit de iconische Shai-Hulud.

In Het rijk slaat terug, Han Solo, Princess Leia, Chewbacca en C-3PO verbergen zich in een grot in een asteroïde om zich te verbergen voor het rijk. Ze ontdekken al snel dat ze zich helemaal niet in een grot bevinden, maar in een gigantische ruimtenaaktslak die exogorth wordt genoemd. De ruimteslak lijkt niet erg op: Duin's zandwormen: hij leeft niet in een woestijn, en zijn ontwerp doet veel meer denken aan een walvis dan aan een worm. Echter, gebaseerd op Star Wars’ duidelijke bewondering voor Duin, is het logisch dat de exogorth fungeert als de versie van George Lucas van de zandwormen van Herbert. Evenzo was de Sarlacc te zien in Terugkeer van de Jedi trekt zeker een verwijzing naar de zandwormen, met zijn woestijnlocatie en enorme ringen van tanden. Hoewel duidelijk anders dan Shai-Hulud, valt de Sarlacc zeker op als de zoveelste Duin referentie ondergebracht in de Star Wars universum.

Tremoren (1990)

In trillingen, ondergrondse monsters bekend als Graboids een kleine stad in Nevada teisteren met een reeks aanvallen. De Graboids in trillingen zijn wormachtig van vorm en delen verschillende gedragskenmerken met Shai-Hulud. Net als zandwormen verplaatsen Graboids zich snel onder de grond, maar kunnen ze niet door massief gesteente tunnelen. Graboids jagen ook door trillingen waar te nemen, net zoals zandwormen worden aangetrokken door gestage ritmische activiteit in de woestijn.

Fysiek verschillen Graboids enorm van Shai-Hulud, en met een goede reden. In "The Making of Tremors" stelt Alec Gillis, ontwerper van schepseleffecten, dat "wat we niet wilden doen, was herhalen wat er was gedaan in Duin.” Gillis en mede-ontwerper van schepseleffecten Tom Woodruff Jr. namen een meer skeletachtige benadering met de Graboids, door ze puntige gepantserde koppen te geven waarmee ze gemakkelijk door vuil kunnen breken tijdens het reizen op hoge hoogte snelheden. Graboids hebben ook stekels langs hun zijkanten waardoor ze gemakkelijker door de grond kunnen bewegen. gelijk aan Keversap’s zandwormen, de monden van Graboids zijn ongelooflijk onderscheidend. Ze hebben meerdelige snavels en drie grijptongen, elk met hun eigen set tanden en hoorns. Ten slotte zijn Graboids veel kleiner dan Shai-Hulud en worden ze slechts ongeveer 10 meter lang.

De Graboids in trillingen, net zoals Ster Wars'sspace naaktslakken en Keversap's zandwormen, hebben allemaal overeenkomsten met de gigantische zandwormen in Frank Herbert's Duin en zijn verfilmingen. Toch slaagt elk van deze wezens erin zich voldoende te onderscheiden dat geen van hen kopieën van het oorspronkelijke idee zijn. Sandworms en hun vele herhalingen zijn het bewijs van de universaliteit van sciencefiction en van het vermogen van regisseurs om een ​​iconisch hoofdbestanddeel van een genre te nemen en het hun eigen te maken.